- admin
- 0 نظر
- 297 بازدید
اسکرام یک فرایند توسعه نرمافزاری است که به منظور بهبود عملکرد، افزایش انعطافپذیری، و بهبود کیفیت تولید نرمافزارها ایجاد شده است. این روش از اصول اصلی انعطافپذیری، همکاری و تغییرپذیری برای مدیریت پروژههای توسعه نرمافزار استفاده میکند.
اسکرام از چهار فعالیت اصلی تشکیل شده است: برنامهریزی، اجرا، بررسی و تطبیق. در هر فعالیت، تیمها به صورت مداوم با یکدیگر همکاری میکنند تا بهبودهای لازم را در فرآیند توسعه دهند و بازخوردها را دریافت کنند.
اسکرام با استفاده از مفاهیمی مانند مفاهیم زمانبندی محدود (Time-boxing)، نمودارهای سدون (Burn-down charts) و نمودارهای سدون برنامه (Release Burn-up charts)، به تیمها کمک میکند تا پروژه را به شکلی کارآمد و قابل پیشبینی مدیریت کنند.
با تمرکز بر انعطافپذیری و ارتباط مداوم با مشتری، اسکرام به تیمها اجازه میدهد تا بهبودهای مستمر را اعمال کرده و نرمافزارهایی با کیفیت بالا ارائه دهند.
اسکرام چیست؟
اسکرام یک فرایند توسعه نرمافزاری است که برای مدیریت و انجام پروژههای نرمافزاری بهبود یافته است. این روش در اوایل دهه 2000 توسط Ken Schwaber و Jeff Sutherland ابداع شد و به سرعت مورد توجه صنعت نرمافزار قرار گرفت. اسکرام بر مبنای اصول انعطافپذیری، تغییرپذیری، و همکاری تیمها برای توسعه و تحویل نرمافزار کار میکند.
در اسکرام، پروژه به دورههای زمانی کوتاهتر و قابل تکرار به نام “ایتریشنها” یا “اسکرامها” تقسیم میشود، هر کدام معمولاً دو تا چهار هفته طول میکشد. هر ایتریشن با یک ملاقات برنامهریزی شروع میشود که در آن وظایف ایتریشن مشخص میشوند. سپس تیم به صورت خودسازمانده و هماهنگ کار خود را در طی ایتریشن انجام میدهد و در پایان ایتریشن، یک مرور از عملکرد و پیشرفت انجام میشود.
هدف اصلی اسکرام، ایجاد یک فرآیند مداوم و قابل پیشبینی برای توسعه و تحویل نرمافزارهای با کیفیت و قابل قبول برای مشتری است. با تمرکز بر انعطافپذیری، تغییرپذیری، و همکاری مداوم، اسکرام به تیمها اجازه میدهد تا بهبودهای مستمر را اعمال کرده و به چالشهای پروژه با روشهای منطقی و مؤثر پاسخ دهند.
روند کار اسکرام چگونه است
روند کار اسکرام از چند مرحله اصلی تشکیل شده است که در هر ایتریشن (اسکرام) تکرار میشود:
1. برنامهریزی اسکرام (Sprint Planning):
در این مرحله، تیم توسعه (Development Team) با مشارکت مالک محصول (Product Owner) و مدیریت (Scrum Master) به ملاقات برنامهریزی میپردازند. در این ملاقات، مشخص میشود که در این ایتریشن کدام اقدامات (معمولاً از لیست محصول) انجام خواهند شد و چگونه آنها را انجام خواهند داد.
2. اجرا (Sprint Execution):
این مرحله شامل توسعه، آزمون، و تحویل قطعات نرمافزاری به واحد مدیریت محصول (Product Owner) است. تیم در این مرحله به صورت خودسازمانده کار خود را انجام میدهد و تلاش میکند تا در پایان ایتریشن، قطعاتی از نرمافزار با کیفیت و قابل قبول برای مشتری ارائه کند.
3. بررسی (Sprint Review):
در این مرحله، تیم توسعه پیشرفت خود را با مالک محصول و مشتریان مورد بررسی قرار میدهد. قطعات توسعه شده ارائه میشوند و بازخوردهای مشتری دریافت میشود. این مرحله به تیم کمک میکند تا بهبودهای لازم را در پروژه اعمال کند.
4. بهبود (Sprint Retrospective):
در این مرحله، تیم به مرور عملکرد خود در ایتریشن پرداخته و به دنبال راهکارها و بهبودهایی است که میتواند به بهبود فرآیند کمک کند. این مرحله اغلب به صورت ملاقات گروهی برگزار میشود و هدف آن افزایش عملکرد و بهبود مستمر فرآیند است.
این چهار مرحله اصلی به صورت مداوم در طول ایتریشنهای متعددی که یک پروژه اسکرام دارد، تکرار میشوند تا پروژه بهبود یابد و نرمافزارهای با کیفیت و قابل قبول برای مشتری تحویل داده شود.
مفاهیم و نقشها در اسکرام
در اسکرام، تعدادی مفاهیم و نقشها وجود دارد که هر کدام نقشهای مختلفی در فرآیند توسعه نرمافزار دارند و به پیادهسازی موفقیتآمیز این فرآیند کمک میکنند. برخی از این مفاهیم و نقشها عبارتند از:
1. مالک محصول (Product Owner):
مالک محصول مسئولیت تعیین نیازها و اولویتبندی وظایف محصول را دارد. او با توجه به نیازهای مشتریان و بازار، فهرستی از وظایف محصول را تهیه میکند و اولویتبندی میکند تا به تیم توسعه کمک کند تا بهبودهای لازم را اعمال کند و محصولات با ارزشی تولید کند.
2. تیم توسعه (Development Team):
این تیم متشکل از افرادی است که مسئولیت توسعه و تحویل قطعات نرمافزاری در هر ایتریشن را دارند. این افراد به صورت خودسازمانده و هماهنگ کار میکنند تا وظایف مشخص شده را انجام دهند و نرمافزارهای با کیفیتی تولید کنند.
3. مدیر اسکرام (Scrum Master):
مدیر اسکرام مسئولیت اجرای فرآیند اسکرام و حمایت از تیم در پیادهسازی آن را دارد. او باید به تیم در حل مشکلات، حفظ انگیزه، و اجرای فعالیتهای اسکرام کمک کند.
4. نماینده مشتری (Customer Representative):
در برخی موارد، یک نماینده از سوی مشتریان در فرآیند اسکرام شرکت میکند تا نیازها و انتظارات مشتریان را به تیم ارائه کند و بازخوردهای مورد نیاز را ارائه دهد.
5. ایتریشن (Sprint):
ایتریشن یا اسکرام یک دوره زمانی معین است که در آن تیم کار میکند و در پایان آن قطعات نرمافزاری قابل ارائه تحویل مشتری میشوند.
6. **ملاقاتهای اسکرام (Scrum Meetings)**:
ملاقاتهای روزانه اسکرام شامل ملاقات برنامهریزی، ملاقات روزانه، بررسی و بهبود است که به منظور هماهنگی تیم و بررسی پیشرفت پروژه برگزار میشوند.
این نقشها و مفاهیم مهم در اسکرام به تیمها کمک میکنند تا بهبودهای مستمر را اعمال کرده و نرمافزارهای با کیفیت و مطابق با نیازهای مشتری تولید کنند.
متدولوژی چیست؟
متدولوژی یک مجموعه از قواعد، رویهها، فرآیندها، و ابزارهایی است که برای انجام یک فعالیت خاص یا دستهای از فعالیتها استفاده میشود. در حوزه توسعه نرمافزار، متدولوژی به عنوان یک سری از روشها و فرآیندهای استاندارد برای مدیریت، توسعه، و تحویل پروژههای نرمافزاری تعریف میشود.
اهداف اصلی متدولوژیها عبارتند از:
1. ایجاد یک فرآیند مدیریتی و توسعه که قابل پیشبینی، تکرارپذیر، و قابل اندازهگیری باشد.
2. افزایش کیفیت نرمافزار و کاهش خطاها و اشکالات.
3. افزایش بهرهوری و کارایی تیمهای توسعه.
4. ایجاد تعامل و هماهنگی بهتر بین اعضای تیم.
متدولوژیهای مختلفی وجود دارند که هر کدام ویژگیها، مزایا، و محدودیتهای خود را دارند. به عنوان مثال، متدولوژیهای سنتی مانند مدل آبشاری (Waterfall) به توسعه نرمافزار با تمرکز بر روی مراحل متوالی و خطی میپردازند، در حالی که متدولوژیهای چابک مانند اسکرام (Scrum) از رویههای چابک و انعطافپذیر برای توسعه نرمافزار با استفاده از ایتریشنها (Sprints) و تعامل مداوم با مشتری استفاده میکنند.
با توجه به نوع پروژه، نیازها و محیط کاری، انتخاب متدولوژی مناسب بسیار مهم است تا توسعه نرمافزار با موفقیت انجام شود و اهداف پروژه به درستی دستیابی یابند.
متدولوژی Agile چیست؟
متدولوژی Agile (چابک) یک رویکرد متداول در توسعه نرمافزار است که بر اصول انعطافپذیری، تغییرپذیری، و همکاری تیمها تاکید دارد. Agile به عنوان یک فلسفه و رویکرد فرآیندی تاکید دارد که بر مشارکت فعال تمام اعضای تیم، توسعه فرآیندهای کوتاه و تکرارپذیر (مانند ایتریشنها)، و توسعه نرمافزار به صورت تدریجی و در دورههای زمانی کوتاه (معمولاً چند هفته) تمرکز دارد.
برخلاف متدولوژیهای سنتی که بر روی برنامهریزی و اجرای یک فرآیند خطی و ثابت تمرکز دارند، Agile به تیمها امکان میدهد تا به صورت انعطافپذیر به تغییرات و نیازهای مشتری پاسخ دهند و بهبودهای لازم را در طول زمان اعمال کنند. برخی از روشهای Agile معروف شامل اسکرام (Scrum)، کانبان (Kanban)، و توسعه محور (Feature-driven development) هستند.
در Agile، توسعه نرمافزار به صورت متمرکز بر ارزش ارائه شده به مشتری، تعامل مداوم با مشتری و فیدبک مستمر است. این رویکرد به تیمها اجازه میدهد تا با دقت بیشتری به نیازهای مشتری پاسخ دهند و نرمافزارهایی با کیفیت و قابل قبول را تحویل دهند.
تفاوت اسکرام و اجایل
تفاوت اصلی بین اسکرام (Scrum) و Agile این است که اسکرام یکی از روشهایی است که به عنوان یک متدولوژی Agile محسوب میشود. به طور کلی، Agile یک فلسفه یا رویکرد است که بر اصول انعطافپذیری، همکاری، توسعه فرآیندهای کوتاه و تکرارپذیر، و توسعه نرمافزار با تمرکز بر ارزش ارائه شده به مشتری تاکید دارد. اما اسکرام یکی از متدولوژیهای Agile است که از رویهها و قوانین مشخصی برای اجرای این فلسفه استفاده میکند.
در اسکرام، تیمها در طول ایتریشنهای کوتاه (معمولاً دو تا چهار هفته) کار میکنند و تعاملات مداوم با مشتری و تیمهای دیگر را ترویج میکنند. اسکرام شامل مفاهیمی مانند نقشهای مالک محصول، تیم توسعه، و مدیر اسکرام، ملاقاتهای روزانه، مراحل ایتریشن، و فعالیتهای بهبود مستمر است.
در حالی که Agile بیشتر یک فلسفه یا رویکرد است که به اصول انعطافپذیری و همکاری تیمها تاکید دارد، اسکرام به عنوان یک متدولوژی خاص، رویهها و قوانین خاص خود را برای اجرای این اصول فراهم میکند.
مزایا و معایب روش اسکرام
استفاده از روش اسکرام (Scrum) برای توسعه نرمافزار، مزایا و معایب خاص خود را دارد:
مزایا :
1. انعطافپذیری: اسکرام به تیمها امکان میدهد تا به صورت انعطافپذیر به تغییرات در نیازهای مشتری و شرایط پروژه پاسخ دهند.
2. تعامل مداوم با مشتری: با برگزاری مرتب و پیوسته جلسات بررسی (Sprint Review) و دریافت بازخورد مشتری، اسکرام امکان فرآیند توسعه بهینه شده و ارائه محصولات با ارزش بیشتر به مشتری را فراهم میکند.
3. تولید محصولات قابل ارائه: اسکرام با تمرکز بر ارائه محصولات در هر ایتریشن، تضمین میکند که تیم توسعه بهبودهای مستمر را اعمال کرده و محصولاتی با کیفیت و قابل قبول برای مشتری تولید کند.
4. توسعه فرآیند بهبودیافته: اسکرام امکان مرور و ارزیابی مستمر عملکرد تیم را ارائه میدهد که منجر به بهبودهای مداوم در فرآیند توسعه میشود.
معایب :
1. پیچیدگی اجرایی: اجرای موفق اسکرام نیازمند تسلط بر روشها و فرآیندهای آن، همچنین هماهنگی بین اعضای تیم و اعمال تغییرات در فرهنگ سازمانی است.
2. نیاز به انعطافپذیری سازمانی: برای اجرای اسکرام، سازمان باید به اندازه کافی انعطافپذیر باشد تا اجازه دهد تغییرات مورد نیاز در فرآیند و ساختار تیم رخ دهد.
3. مشکلات مرتبط با تعامل: برخی اوقات میتواند مشکلاتی مرتبط با تعامل بین اعضای تیم و مشتری در اسکرام رخ دهد که نیاز به حل و فصل دارند.
به طور کلی، اسکرام با ارائه رویهها و فرآیندهای خاص خود، امکان مدیریت بهتر پروژههای نرمافزاری را فراهم میکند، اما نیازمندی به تسلط، هماهنگی، و پشتیبانی سازمانی است.
کاربرد اسکرام
اسکرام به عنوان یک متدولوژی Agile در توسعه نرمافزار، برای پروژههایی با ویژگیهای خاص و نیازمندیهای خاص استفاده میشود. برخی از کاربردهای اصلی اسکرام عبارتند از:
1. پروژههای نرمافزاری با پیچیدگی متوسط و بالا: وقتی که پروژهها به یک حد مشخصی از پیچیدگی و حجم میرسند، اسکرام میتواند به تیمها کمک کند تا این پیچیدگیها را مدیریت کنند و بهبودهای مستمر در فرآیند توسعه اعمال کنند.
2. توسعه محصولات نرمافزاری با تغییرات مکرر: وقتی که محصولات نرمافزاری نیاز به تغییرات و به روزرسانیهای مکرر دارند، اسکرام به تیمها امکان میدهد تا به سرعت و با انعطافپذیری به این تغییرات پاسخ دهند و محصولات را بهروز نگه دارند.
3. تیمهایی با هماهنگی و همکاری بالا: اسکرام به تیمها امکان میدهد تا با هماهنگی بالا و تعامل مداوم با یکدیگر، به بهبودهای مستمر در فرآیند توسعه بپردازند و محصولات با کیفیتی تولید کنند.
4. پروژههایی که به سرعت و تحویل زودهنگام نیاز دارند: اسکرام با ایجاد ایتریشنهای کوتاه و تکرارپذیر، امکان تحویل قطعات نرمافزاری به سرعت و با کیفیت به مشتری را فراهم میکند.
5. پروژههایی با فرایند توسعه قابل تغییر: اگر پروژه به یک فرآیند توسعه قابل تغییر نیاز دارد و نیازمندیها و شرایط پروژه در طول زمان تغییر میکنند، اسکرام به تیمها امکان میدهد تا با انعطافپذیری به این تغییرات پاسخ دهند و فرآیند توسعه را بازبینی و بهروز کنند.
با این وجود، مهم است که قبل از انتخاب اسکرام یا هر متدولوژی دیگری، نیازها و ویژگیهای خاص پروژه و سازمان را به دقت ارزیابی کنید تا بهترین رویکرد برای موفقیت پروژه را انتخاب کنید.
مراسم و رویدادهای اسکرام
در اسکرام، مراسم و رویدادها از اهمیت بالایی برخوردارند و به تیمها کمک میکنند تا فرآیند توسعه را بهینهتر مدیریت کنند و به نتایج مطلوب برسند. برخی از مهمترین مراسم و رویدادهای اسکرام عبارتند از:
1. برنامهریزی اسکرام (Sprint Planning):
در این مراسم، تیم توسعه با مشارکت مالک محصول و مدیر اسکرام، وظایفی که در ایتریشن بعدی انجام خواهند شد را مشخص میکنند. این مراسم معمولاً در ابتدای هر ایتریشن برگزار میشود.
2. مرور روزانه (Daily Standup):
این مراسم روزانه و کوتاه است و در آن اعضای تیم به صورت کوتاه و مختصر از پیشرفت کار خود گزارش میدهند، مشکلات را بررسی میکنند و هماهنگی کارهای بعدی را بررسی میکنند.
3. بررسی اسکرام (Sprint Review):
در انتهای هر ایتریشن، تیم توسعه و مالک محصول برای بررسی پیشرفت کار و ارائه قطعات نرمافزاری به مشتری برگزار میکنند. در این مراسم، بازخوردهای مشتری دریافت میشود و قطعات نرمافزاری ارائه شده بررسی میشوند.
4. بهبود اسکرام (Sprint Retrospective):
در انتهای هر ایتریشن، تیم توسعه برای بررسی عملکرد خود و پیدا کردن راهکارهای بهبود در فرآیند توسعه، جلسه بهبود اسکرام برگزار میکنند.
5. مراسم حذف مانع (Impediment Removal):
در صورت بروز مشکلات یا موانعی در طول ایتریشن، تیم توسعه برای برطرف کردن آنها مراسم حذف مانع برگزار میکنند.
این مراسم و رویدادها در اسکرام به تیمها کمک میکنند تا به صورت مداوم به پیشرفت کار، هماهنگی تیم، و بهبود فرآیندهای توسعه مشغول باشند.
فریمورک اسکرام
فریمورک اسکرام یک مجموعه از اصول، رویهها، و الگوهای معمول در اسکرام است که تیمها میتوانند برای پیادهسازی اسکرام در پروژههای خود استفاده کنند. این فریمورک اغلب به عنوان یک راهنمای عملی و کاربردی برای اجرای اسکرام در سازمانها و تیمها مورد استفاده قرار میگیرد.
مهمترین اجزای فریمورک اسکرام شامل موارد زیر است:
1. نقشها و مسئولیتها: فریمورک اسکرام تعیین کننده نقشهای مهمی مانند مالک محصول، تیم توسعه، و مدیر اسکرام است و مسئولیتهای هر نقش را توضیح میدهد.
2. فرآیندهای اسکرام: فریمورک اسکرام شامل فرآیندهای مشخصی است که تیمها باید در طول هر ایتریشن و در طول زمان اجرای اسکرام پیروی کنند، از جمله برنامهریزی اسکرام، مرور روزانه، و بررسی اسکرام.
3. مراسمها و رویدادها: فریمورک اسکرام حاوی توصیفها و راهنماییهایی برای برگزاری مراسمها و رویدادهای اسکرام مانند برنامهریزی اسکرام و مرور روزانه است.
4. آرتفکتها: اسکرام حاوی مجموعهای از آرتفکتهایی است که در طول فرآیند توسعه تولید میشوند، از جمله نقشه ریزی برنامه، صفحه نمایه اسکرام، و قابلیتهای نرمافزار.
5. معیارهای اندازهگیری و معیارهای عملکرد: فریمورک اسکرام معیارها و معیارهایی را ارائه میدهد که تیمها میتوانند برای اندازهگیری پیشرفت و عملکرد خود در طول زمان استفاده کنند.
فریمورک اسکرام به تیمها اجازه میدهد تا با توجه به نیازهای خود، اصول اسکرام را به درستی پیادهسازی کرده و فرآیند توسعه را بهبود بخشند. این فریمورک به عنوان یک راهنمای کاربردی و محبوب برای اجرای اسکرام در صنعت نرمافزار شناخته میشود.
ساختههای اسکرام
ساختار اسکرام از چند عنصر اصلی تشکیل شده است که به طور معمول در فرآیند توسعه نرمافزار با استفاده از این متدولوژی مورد استفاده قرار میگیرند:
1. Product Backlog (فهرست محصول):
Product Backlog یا فهرست محصول، فهرستی از همه ویژگیها، موارد کاربردی، بهبودها و تغییراتی است که برای توسعه محصول مورد نیاز است. این فهرست در قالب یک لیست توسط مالک محصول تهیه میشود و به تیم توسعه ارائه میشود تا در طول ایتریشنها از آن به عنوان منبع اولیه برای انتخاب کارهای قابل انجام استفاده کنند.
2. Sprint Backlog (فهرست ایتریشن):
Sprint Backlog یا فهرست ایتریشن، فهرستی از کارهایی است که تیم توسعه تصمیم میگیرد در طول ایتریشن انجام دهد. این فهرست به صورت مشترک توسط تیم توسعه انتخاب میشود و شامل وظایف کوچکتری است که باید در طول ایتریشن انجام شوند.
3. Increment (افزایش):
Increment یا افزایش، نتیجه کار تیم توسعه در طول یک ایتریشن است. این افزایش شامل تمام ویژگیهای اضافه شده به محصول در طول ایتریشن است و باید قابل ارائه به مشتری باشد.
4. Scrum Artifacts (آرتفکتهای اسکرام):
آرتفکتهای اسکرام شامل سه مورد است: Product Backlog، Sprint Backlog، و Increment. این آرتفکتها برای اطمینان از شفافیت و فهم مشترک توسط تمام اعضای تیم و دیگر صاحبان مصلحت به کار میروند.
این ساختارها و مفاهیم در اسکرام موجب میشوند تا فرآیند توسعه نرمافزار سازمانیافته و قابل پیشبینی باشد، همچنین ارتباط و هماهنگی بین اعضای تیم و دیگر صاحبان مصلحت را تسهیل میکنند.
چرا باید از اسکرام استفاده کنیم؟
استفاده از اسکرام به عنوان یک متدولوژی توسعه نرمافزار، به دلایل متعددی اهمیت دارد که شامل موارد زیر میشود:
1. انعطافپذیری و واکنشپذیری: اسکرام به تیمها امکان میدهد تا با تغییرات در نیازها و شرایط پروژه به سرعت واکنش نشان دهند و فرآیند توسعه را بهروزرسانی کنند.
2. توسعه محور: اسکرام با تمرکز بر ارزش ارائه شده به مشتری و ارائه محصولات قابل ارائه و قابل استفاده به صورت مداوم، توسعه محوری را ترویج میکند.
3. کاهش ریسکها و مشکلات: با برگزاری مرتب و پیوسته مراسمها مانند مرور روزانه و بررسی اسکرام، مشکلات و ریسکهای پروژه به سرعت شناسایی و حل میشوند.
4. هماهنگی و همکاری: اسکرام با تشویق به هماهنگی و همکاری بین اعضای تیم و دیگر صاحبان مصلحت، ارتباطات و تعاملات را بهبود میبخشد و به ایجاد یک محیط کاری مثبت کمک میکند.
5. پیشرفت مداوم: اسکرام با برگزاری ایتریشنهای کوتاه و تکرارپذیر و ارائه افزایشهای مستمر، امکان بهبود مداوم در فرآیند توسعه را فراهم میکند.
6. شفافیت و فهم مشترک: آرتفکتها و رویدادهای اسکرام، شفافیت و فهم مشترک را بین اعضای تیم و دیگر صاحبان مصلحت تضمین میکنند و از بروز ابهامات و اشتباهات جلوگیری میکنند.
با این وجود، باید توجه داشت که اسکرام نمیتواند بهتنهایی به همه نیازها و شرایط پروژهها پاسخ دهد و نیاز به انعطافپذیری در اجرای آن و تطبیق با شرایط خاص هر پروژه وجود دارد.
جمع بندی
اسکرام یک متدولوژی توسعه نرمافزار Agile است که بر اصول انعطافپذیری، همکاری، و توسعه محوری تاکید دارد. این متدولوژی شامل مراسمها و رویدادهایی مانند برنامهریزی اسکرام، مرور روزانه، و بررسی اسکرام میشود که به تیمها کمک میکند تا به صورت مداوم واکنش نشان دهند، محصولات قابل ارائه تولید کنند، و فرآیند توسعه خود را بهبود بخشند. اسکرام با ایجاد یک محیط کاری هماهنگ و شفاف، توسعه نرمافزار را بهبود میبخشد و به مشتریان ارزش بیشتری ارائه میدهد.